Tiroid bezi küçük ama vücuttaki rolü büyük

Son yıllarda toplumumuzda tiroid bezi sık sık konuşuluyor.
Bu hastalığın araştırılması için daha çok insan doktora gidiyor. Zaman
zaman bu durumun gereğinden fazla abartıldığı iddia edilse de, tiroid
bezi fonksiyonları vücudumuz açısından büyük önem taşıyor. Boynumuzun
ön bölümünde yer alan, yaklaşık 20 gram ağırlığındaki tiroid bezi,
küçük ama vücuttaki rolü büyük bir organdır.
Acıbadem Maslak Hastanesi Tiroid Kliniği'nden Endokrinoloji ve
Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Neslihan Kurtulmuş, tiroid
bezinde yapılan tiroid hormonlarının vücuttaki diğer bütün sistemler
üzerine etkili olduğunu, tiroid hormonlarındaki en ufak dengesizliğin
diğer organ ve sistemlerin de çalışmasını olumsuz etkilediğini
belirtiyor. Üstelik tiroid hormonlarının bu etkileri hayatımızın
sadece bir bölümünde değil, anne karnındaki hayatla beraber başlamakta
ve ölene kadar sürmektedir.

Tiroid fonksiyonları bebeklik, çocukluk, ergenlik, gebelik,
lohusalık, yaşlılık gibi fizyolojik dönemlerde bu dönemlerin gereğine
uygun değişimler göstermektedir. Tiroid dışı hastalık durumlarında ise
kimi zaman vücudu koruyucu pozisyon almakta, kimi zamansa problem
haline dönüşmektedir. Görülüyor ki tiroidi önemsemek popülarite değil
gereklilik olmaktadır.

Tiroid bezi anne karnındaki dönemden başlayarak hayat boyunca tiroid
hormonu (T3, T4) salgılar. Bu düzenin sağlanmasında hipofizden
salgılanan TSH’ın da varlığı gerekir. Bu nedenle bu hormonların yapım
aşamasının herhangi bir bölümündeki bozukluk tiroid hastalığına yol
açar.

Tiroid Hastalıkları Nelerdir?
Tiroidin büyümesine ‘Guatr’ denir. Guatr basit guatr, nodüllü guatr,
nodülsüz guatr gibi değişik gruplara ayrılır. Bir de tiroid bezindeki
büyümenin değişkenlik gösterdiği, ‘immun sistem’ deki problemlerden
kaynaklanan otoimmun (vücudun tiroide karşı gösterdiği reaksiyon sonucu
oluşan) tiroid hastalıkları (Hashimoto hastalığı, Basedow-Graves
Hastalığı vardır. Tüm bu tablolar tiroidin çalışmasını bozarak
hipertiroidi (çok çalışması) ya da hipotiroidiye (az çalışması) yol
açabilir.

Hipertiroidi Ve Hipotiroidi Nasıl Anlaşılır?
Tiroid az çalıştığında (hipotiroidi) :
 Halsizlik
 Güçsüzlük
 Saç dökülmesi
 Cilt kuruluğu
 Kabızlık
 İsteksizlik
 Mutsuzluk
 Kilo artışı, şişkinlik
 Adet düzensizliği, adet olamama
Tesadüfen yapılan kan testlerinde ciddi kolesterol yüksekliği saptandığında hipotiroidi akla getirilmelidir.
Tiroid çok çalıştığında (hipertiroidi) ise şunlar oluyor:
 Çarpıntı
 Terleme
 Sinirlilik
 Huzursuzluk
 Kilo kaybı
 Ellerde titreme
 Saç dökülmesi, saçda incelme
 Geçmeyen ishal
 Gözlerde büyüme
 Adet düzensizliği, adet olamama
Tiroid Hastalığının Tanısı İçin Ne Yapılmalı?
Hastalar bazen boyunlarında şişlik fark ederek bazen de yukarıdaki
yakınmalarla hekime giderler. Tanı amacıyla önce tiroid hekim tarafında
elle muayene edilir. Daha sonra kan tetkiki istenerek T3, T4, TSH,
gerekirse tiroid otoantikorları istenir. Ayrıca sintigrafi ve
ultrasonografi de hekimin gerekli görmesi durumunda istenebilir.

Kimler Tiroid Hastalığı Açısından Risk Altındadır?
Tiroid hastalıkları ülkemizde sık görülmektedir. Özellikle daha
önceleri iyot eksikliğinin yaygın olması nedeniyle guatr oldukça sık
görülmektedir. Ailesinde tiroid problemi olanlar, başka bir otoimmun
hastalığı olanlar, bazı ilaçları kullananlar (lityum, amiodarone,
interferon, kortikosteroidler gibi), boyun bölgesine radyoterapi
uygulanmış olanlar, nükleer kazalara maruz kalmış olanlar, yoğun
bakımda yatan hastalar diğer insanlara göre daha fazla risk altındadır.
Gebelik ve lohusalıkda da tiroid hastalığı olasılığı artar.

Tiroid Nodülü Tehlikeli Midir?
Nodüler guatr sık görülmektedir. Nodül tiroid içinde büyümüş
alanlardır. Boyut ve sayıları değişik olabilir. Nodüller büyüyebilir,
çok çalışır hale geçebilir ve yüzde 5 oranında da kanserleşebilir. Bu
nedenle takibi gerekir. Hekim gerekli gördüğünde nodülden iğne
biyopsisi ister ve tedaviyi biyopsi sonucuna göre yönlendirir.

Tiroid Tedavisinde Farklı Seçenekler Var?
Tiroid hastalıklarının tedavi şekilleri değişiktir. Bir kısmı sadece
ilaçla tedavi edilirken, bir kısmında cerrahi yöntem uygulanır. Hangi
tedaviye karar verileceği hastaya ve hastalığının tipine göre karar
verilir. İlaç tedavisi kararı verilen hastalarda da bu tedavinin
süresi, ilacın dozu, hastaya ve hastalığın seyrine göre ayarlanır.

Tiroid bezi tamamen alındıysa hastanın ameliyat sonrasında
ilaç(tiroid hormonu) kullanması gerekir. Tiroidin bazı hastalıkları
tiroidin tamamen çıkarılmasını gerektirdiği için sonrasında ömür boyu
tiroid hormonu alınması hastayı tedirgin etmemelidir. Tiroid
hastalıklarında bir diğer tedavi seçeneği de radyoaktif iyottur. Bu
tedavinin kararı tiroid hastalığının tipine, hastanın bazı
özelliklerine göre verilir.

Tiroid hastasında ameliyat düşünülmüyorsa, hekim tarafından
belirlenen aralıklarla hasta izlenir. Bu izlem sırasında tiroid
hormonları, tiroid ultrasonografisi ile kontroller yapılır,
gerektiğinde nodüllere yönelik biyopsi yapılır. Tiroid nodülü olan ya
da büyük guatrı olan her hasta ameliyat edilecek anlamına gelmez.
Ancak nodüllerin takibi sırasında ameliyat gerekliliği ortaya çıkmışsa
da ameliyattan çekinilmemelidir.